چرا نباید شرایط دهک ده را به دهکهای نه و هشت تعمیم داد؟
وضعیت هزینه و درآمد دهکهای نه و هشت بیشتر به دهکهای پایینتر شبیه است تا به دهک ده
تصویری که بسیاری از مردم و حتی سیاستگذاران از سه دهک بالای جامعه دارند، گروهی با ثروت و رفاه بسیار زیاد، خانههای بزرگ و ماشینهای لوکس است. اما نگاهی گذرا به آمارها، غلط بودن این تصویر را به خوبی نشان میدهد. درواقع این تصویر صرفا درباره خانوارهای دهک ده صدق میکند. براساس آمار موجود در پایگاه رفاه ایرانیان، هزینه خانوارها از دهک اول تا دهک نهم با شیب بسیار ملایمی افزایش پیدا میکند؛ یعنی که میانگین هزینه خانوار در میان اعضای هر دهک با دهک قبل و بعد از خود، اختلاف فاحش ندارد و میانگین هزینه خانوار در هر دهک تنها به میزان اندکی از دهک قبلی بیشتر است. این اختلاف اما در میان خانوارهای دهک ده نسبت به دهک قبلی به میزان چشمگیری افزایش پیدا میکند. متوسط هزینه خانوار در دهک دهم حدود ۷۷٪ از دهک نهم بیشتر است. این درحالی است که متوسط هزینه خانوار در دهک هشتم تنها ۱۸٪ بیشتر از دهک هفتم است. به همین دلیل، تصور خانوارهای دهک هشت و نه، به عنوان خانوادههایی ابرثروتمند فاصله زیادی با واقعیت زندگی اعضای این دهکها دارد. لازم به ذکر است که در محاسبات مربوط به دهکبندی، هزینهها با در نظر گرفتن ارزش مسکن و داراییهای مشابه محاسبه میشوند.
متوسط هزینه خانوارهای شهری به تفکیک دهک در سال ۱۴۰۴
از سوی دیگر، آمارهای یادشده با توجه به میانگین هزینه خانوار در هر دهک ارائه شدهاند. این درحالی است که اختلاف هزینهها در میان خانوارهای درون خود دهک ده هم به شدت زیاد است.
اختلاف حداکثر و حداقل هزینه خانوار در هر دهک در سال ۱۴۰۴
تفاوت میان حداقل و حداکثر هزینه در دهک دهم برابر ۶۶۳ میلیون تومان است. این اختلاف در دهک نه برابر ۱۲ میلیون تومان و در دهک هشت معادل ۶ میلیون و در دهک ۷ معادل ۴ میلیون تومان است. اگر این مسئله را در نظر بگیریم که حداقل هزینهها در هر دهک تقریبا معادل حداکثر هزینهها در دهک قبلی است، کم بودن اختلاف حداقل و حداکثر هزینهها در چند دهک متوالی، میتواند به منزله شباهت وضعیت کلی حاکم بر این دهکها باشد. این ارقام نشان میدهد که وضعیت خانوارهای دهکهای نه و هشت، بیش از اینکه به دهک ده شبیه باشند، به دهکهای پایینتر از خود شباهت دارند. به همین دلیل سیاستگذاریهایی که مبتنی بر وضعیت خانوارها در دهک ده صورت میگیرند، نباید به دهکهای نهم و هشتم هم تعمیم پیدا کنند.