ترامپ گرمسیری
بولسونارو کیست و به دنبال چیست؟
جایر بولسونارو، رییس‌جمهور سابق برزیل که یک ارتشی قدیمی و هم‌پیمان آمریکا است با اظهارنظر‌های جنجالی خود در طرفداری از شکنجه و مخالفت آشکار با چپ‌ها، زنان، مهاجران و همجنسگرایان، نگرانی‌های جدی را برای طرفداران حقوق بشر ایجاد کرده است. چه عواملی منجر به پیروزی «بولسونارو» شدند و رسانه‌های مسلط چه نقشی در این پیروزی داشتند؟
بولسونارو کیست و به دنبال چیست؟
«جایر بولسونارو» در دور نهایی انتخابات، ریاست‌جمهوری برزیل را به دست آورد. بولسونارو ۵۵ درصد آرا را به‌خود اختصاص داد و نماینده حزب کارگران، «فرناندو هاداد» را شکست داد.
بولسونارو با مداخله پیشرفته هماهنگ‌شده توسط ایالات متحده در اتحاد با جناح راست در برزیل پیروز شده است. این نوع مداخله از کودتای پارلمانی علیه «دیلما روسف» در سال ۲۰۱۶ و سپس محکومیت «لولا دا سیلوا» در اوایل امسال آغاز شد. «استیو بنیون»، مشاور ارشد سابق ترامپ، مشاور کمپین بولسونارو بود و میلیون‌ها دلار از طرف سرمایه‌گذاری بین‌المللی برای انتشار اخبار تحریک‌آمیز ساختگی علیه حزب کارگران در مقیاس یک سونامی صرف شد.
بخش‌هایی از لیبرال‌ها تلاش کرده‌اند که شخصیت واقعی بولسونارو را با ایجاد یک طبقه قلابی از «مردان/ زنان قوی»، «پوپولیست» و مانند آن مغشوش کنند. بر این اساس ادعا می‌شود بولسونارو بخشی از «موج» رهبرانی، چون ترامپ، پوتین و مانند اینها، یک «ناسیونالیست برزیلی» است. ایجاد این طبقه جعلی با هدف مخفی کردن این واقعیت است که بولسونارو هدفش وابسته کردن کامل برزیل به ایالات متحده است. بولسونارو به هیچ‌وجه یک «ناسیونالیست برزیلی» نیست، او به عنوان یک پیرو رژیم ایالات متحده آمریکا در برزیل است و بیش از همه دیکتاتوری نظامی برزیل را که گروگان محض ایالات متحده بودند، ستایش می‌کند.
ترامپ می‌خواهد از بولسونارو به عنوان ابزاری برای تهاجم به چپ در سراسر آمریکای لاتین به‌ویژه دولت‌های چپ در ونزوئلا، کوبا، نیکاراگوئه، بولیوی و مکزیک استفاده کند. مداخله نظامی برای سرنگونی دولت سوسیالیست «مادورو» در ونزوئلا به یک احتمال بسیار جدی تبدیل شده است. ترامپ همچنین می‌خواهد از بولسونارو به عنوان دست‌نشانده خود در صحنه جهانی استفاده کند، از شرکت در جنگ سیاسی و اقتصادی ایالات متحده در برابر چین گرفته تا از ریل خارج کردن مبارزه بین‌المللی برای جلوگیری از فرار آمریکا از مسئولیت خود در برابر تغییرات اقلیمی و دیگر مسائل.
بولسونارو هفته گذشته این تهدید مطرح کرد که چپ را در برزیل از میان برمی‌دارد. وی بی‌وقفه موجی شدید از خشونت و حملات را به چپ، زنان، همجنسگرایان، سیاهپوستان و روزنامه‌نگاران راه انداخته و طرح‌های خود برای تقویت و نهادینه کردن این خشونت از طریق تقویت ارتش و پلیس مشخص کرد، آنچنان که در اوایل سال جاری توسط دادستان کل به ترویج نفرت متهم شد.
بولسونارو از ژنرال «پینوشه» ستایش و پشتیبانی‌اش را از شکنجه‌گران اعلام کرد و خواستار آن شد که مخالفان سیاسی‌ای که از او به عنوان «ناشایست‌ترین منتخب در جهان دموکراتیک» سخن می‌گویند، مورد ضرب‌وشتم قرار گیرند. او جریان راست را به سرمایه‌گذاری در آمریکای لاتین فرا می‌خواند و خود را به عنوان یک دونالد ترامپ گرمسیری رنگ می‌کند؛ یک جنگجوی معتقد جنگ‌های صلیبی و مدافع آزادی اسلحه و ضدبنیادگرایی که روی «تخلیه باتلاق» ۲ و جلوگیری از جرایم خشونت‌آمیز متمرکز است.
مورخ برزیلی «هلویا ستارلینگ» می‌گوید که او به‌ویژه از گرایش‌های اقتدارگرایانه بولسونارو و برنامه‌اش برای تضعیف قوانین کنترل اسلحه برآشفته است. او می‌گوید: «اگر او واقعا اجازه دهد مردم مسلح شوند، این کشور تبدیل به غرب وحشی می‌شود.» بولسونارو در یکی از برنامه‌های پیش از انتخابات اصرار داشت که «ما بر همه، حتی خدایان، حکومت خواهیم کرد» یا «بیایید برزیل را با هم تغییر دهیم.»
«ثریا د سوزا» ۳ یک وکیل ۵۶ ساله که در یک مدرسه در محله «سانتا ترزای ریو» رای خود را به صندوق انداخته است، گفت: «برزیل با یک انتخاب جدی میان «دموکراسی یا فاشیسم» مواجه است.» قصاب ۵۶ ساله‌ای از شهری که رییس‌جمهور «لولا» در آن متولد شده، می‌گوید: «این حتی از آن شیطان کوچک در ایالات متحده هم بدتر خواهد بود. او فقط می‌خواهد مردم را بکشد. تنها چیزی که او دوست دارد، اسلحه است.»
پشت پرده انتخابات
اما چرا مردم برزیل در انتخابات اخیر یک نئوفاشیست را انتخاب کردند؟ اگر اطلاعات خود را از روزنامه‌ها دریافت کنیم، ممکن است فکر کنیم که این اتفاق به دلیل ترس برزیلی‌ها از افزایش نرخ خشونت یا افزایش فساد روی داده است.
رسانه‌های راست و جریان اصلی به دروغ این باور را ترویج می‌دهند که چپ‌ها تنها فساد را افزایش می‌دهند.
دلیل دیگری که معمولا برای حمایت از بولسونارو ذکر شده، ناامیدی مردم برزیل در برابر فساد است که طی ۵ سال گذشته تقریبا به طور انحصاری در رسانه‌های ملی و بین‌المللی با نام «حزب کارگران» برزیل همراه بوده است. حقیقت آن است که رییس‌جمهور دیلما روسف هرگز برای ثروتمند شدن از طریق فساد اقدامی انجام نداد. در واقع، او خودش قربانی فساد بود. دلیل متهم شدنش به فساد یک اتهام غیرمجرمانه و در واقع یک تخلف بودجه‌ای بود که به طور سیستماتیک توسط تمام رهبران تمام سطوح دولت برزیل انجام و یک هفته پس از آنکه او از مقام خود برکنار شد، به صورت قانون درآمد. پس از آن هم آشکار شد که اعضای کنگره برای رای دادن به اعلام جرم او رشوه گرفته بودند.
«لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا» که به طور کلی مردی به اندازه کافی مقتدر بود تا مانع خصوصی‌سازی ذخایر نفتی عظیم برزیل شود، متهم به اتهاماتی مانند «اقدامات نامشخص فساد» در ارتباط با یک آپارتمان شده بود که دادگاه قادر به اثبات آن نبود، با این وجود قبل از اینکه پرونده‌اش فرایند استیناف خود را طی کند، دستگیرش کردند و به زندان انداختند و او را در حرکت سازمان‌یافته‌ای که به گفته «گلن گرین والد» ۴ به وضوح برای ممانعت از شرکت وی در انتخابات ریاست‌جمهوری در این سال برنامه‌ریزی‌شده از سر راه برداشتند.
به همین ترتیب، فرناندو هاداد نیز قربانی اتهام فساد شد. زمانی که «سرجیو مورو» قاضی و دادستان تحت حمایت ایالات متحده به طور غیرقانونی در طول دوره انتخابات گواهی درخواست معامله ارزان را در اختیار مطبوعات گذاشت و ادعا کرد که او در یک رسوایی فساد دست داشته، به‌رغم اینکه این گواهی قبلا توسط دفتر دادستان عمومی رد شده بود.
از طرف دیگر جایر بولسونارو، ۲۵ سال در ارتباط تنگاتنگ با فاسدترین حزب سیاسی در برزیل یعنی «حزب پیشرو» ۵ به رهبری فاسدترین سیاستمدار تاریخ برزیل، «پائولو مالوف» بوده که در فهرست تحت تعقیب اینترپل است و نمی‌تواند از برزیل خارج شود و در صورت خروج دستگیر خواهد شد. به‌علاوه بولسونارو در حال حاضر هم از سیاستمداران فاسد برای کمک به اجرای حکومت خود دعوت کرده است. این نام‌ها عبارتند از:
- «آلبرتو فراگا» ۶ عضو کنگره از حزب دموکرات و فروشنده صنایع تسلیحاتی که بولسونارو از او برای هدایت جناحش در کنگره دعوت به عمل آورد. فراگا سه هفته قبل از انتخابات دور اول در سپتامبر سال ۲۰۱۸ به اتهام دریافت رشوه از یک شرکت اتوبوسرانی دستگیر و به ۴ سال حبس تعلیقی محکوم شد.
- عضو کنگره، «اونیکس لازارونی» ۷ که قبلا به عنوان رییس ستاد بولسونارو تایید شده بود، پذیرفته که از شرکت بسته‌بندی گوشت (JBS) برای شرکت در یک صندوق غیرقانونی مبارزه با موادمخدر در سال ۲۰۱۷ رشوه گرفته است.
- عضو کنگره، «پادرنی آولینو» ۸ از حزب دموکرات که در سال ۲۰۱۶ به اتهام پرداخت میلیون‌ها دلار بالاتر از نرخ بازار برای مبلغ معامله جهت اجاره ساختمان‌ها به دوستانش محکوم شده و از مبلمان مدرسه زمانی که وزیر آموزش و پرورش در «مانوس» ۹ بود، استفاده کرده است.
- «پائولو گوئدس» ۱۰ اقتصاددان پولگرای تحصیلکرده دانشگاه شیکاگو و مدافع سابق «آگوستو پینوشه» است. بولسونارو ازاو به عنوان وزیر اقتصاد خود دعوت کرده است. حتی او در حال حاضر توسط دفتر دادستانی مورد تحقیق قرار دارد که می‌خواهند بدانند چگونه در طول ۶ سال که سرمایه‌گذاری‌های بازنشستگی را مدیریت می‌کرد، موفق به جابه‌جایی یک میلیارد دلار شده است.
چطور می‌شود بولسونارو به عنوان نامزدی که کارنامه‌اش و شرایط کنونی‌اش اینچنین با نماد‌های فساد و خشونت در‌هم آمیخته است، پرچمدار مبارزه با فساد و خشونت باشد و چگونه می‌شود که چنین شخصی در انتخابات به پیروزی می‌رسد؟ واقعیت این است که انتخابات نه عادلانه بود و نه آزاد. این نتیجه یک مبارزه متقلبانه گسترده بود که توسط دولت ایالات متحده، ارتش برزیل و قوه قضاییه حمایت شده بود تا اطمینان حاصل کنند که خصوصی‌سازی بزرگترین ذخایر نفتی فراساحل که توسط دولت کودتایی «میشل تمر» اجرا شده، تداوم یافته و دسترسی ارتش آمریکا به پایگاه‌های برزیلی برای احتمال دستیابی به نفت ونزوئلا در آینده تامین شود. بررسی میدانی رویداد‌های برزیل نشان می‌دهند رخداد‌های زیر تاثیر بسزایی بر پیروزی بولسونارو داشتند:
● یک عملیات مشترک حاکمیت ایالات متحده و برزیل، نامزد پیشرو «لوییز ایناچیو لولا دا سیلوا» را که وعده داده بود روند خصوصی‌سازی نفتی را برگرداند و مجددا منافع دولتی نفت را به بهداشت عمومی و آموزش و پرورش تخصیص دهد، زندانی کرد. او به اتهام تقلب و تبانی در یک معامله قبل از پایان روند بازجویی‌اش و بدون هیچ مدرک مستندی و تنها بر اساس یک شهادت به وسیله یک مجرم محکوم‌شده به اتهام قاچاق موادمخدر در ازای وعده کاهش حکم و نگهداری جزیی در زندان، زندانی شد.
● لولا اعلام کرد به هر حال به عنوان حق خود مطابق با قوانین برزیل و بین‌المللی به عنوان رییس‌جمهور اقدام به شرکت در انتخابات می‌کند. دادگاه انتخاباتی به هزار و ۴۰۰ نامزد ریاست‌جمهوری با مسائل حقوقی مشابه مجوز داد، اما آنها لولا را مستثنا کردند. او در همه نظرسنجی‌های انتخاباتی و از پشت میله‌ها نیز با حمایت بیشتری نسبت به تمام کاندیدا‌های دیگر و دو برابر حمایت «بولسنارو» برخوردار بود و به رهبری هواداران خود می‌پرداخت، به همین دلیل بود که آنها بر آن شدند تا مردی را که به راحتی قادر به شکست دادن فاشیسم بود از ادامه راه بازداشته و مانع از شرکت او در انتخابات شوند.
● کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد حکمی برای حکومت برزیل صادر کرد تا اجازه دهد لولا به دفترش برود. برزیل امضاکننده پروتکل سازمان ملل متحد برای حقوق مدنی و سیاسی است و طبق مصوبه شماره ۳۱۱/۲۰۰۹ برای این کشور احکام شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ۱۱ از نظر قانونی لازم‌الاجراست. دادگاه عالی انتخابات، قوانین برزیل را نقض کرد و هنگامی که مانع شرکت لولا در انتخابات شد، اجرای حکم سازمان ملل را نیز نادیده گرفت.
● در کشوری که خبرنگاران تلویزیونی آن برای مصاحبه با قاچاقچیان موادمخدر و قاتلان مردم به طور منظم وارد زندان‌ها می‌شوند، دادگاه‌ها لولا را از صحبت با روزنامه‌نگاران محروم می‌کنند و به طور غیرقانونی او را از اطلاع‌رسانی به مردم باز می‌دارند.
● ۳/۳ میلیون رای‌دهنده که اکثر آنها از فقرا بودند و در شمال شرقی -که بر اساس مردم‌شناسی بیشترشان از حزب دگرگونی (یک حزب سیاسی چپ سوسیال‌دموکرات در برزیل) پشتیبانی می‌کردند - از دو هفته قبل از انتخابات از لیست‌های انتخاباتی ۱۲ پاکسازی شدند.
● پس از شکل‌گیری جریان حمایت از بولسونارو در دور اول انتخابات، روزنامه «فویا د سائو پائولو» ۱۳ افشا کرد که کمپینی از یک صندوق سیاه غیرقانونی که با پرداخت مبلغ نزدیک به ۴ میلیون دلار از سوی هر یک از صد‌ها نفر از تجار و بازرگانان برای استخدام شرکت‌های فناوری اطلاعات جهت دستیابی غیرقانونی به اطلاعات شخصی کاربران از اپلیکیشن‌ها و رسانه اجتماعی «واتساپ» تشکیل شد. بر اساس این مقاله، از این اطلاعات برای ایجاد هزاران گروه هدفمند از جمعیت شناخته‌شده استفاده کرده و این گروه‌ها دائما با دروغ و تهمت علیه حزب سیاسی چپ سوسیال‌دموکرات برزیل (PT) بمباران می‌شوند. پس از آنکه «رزا وبر» ۱۴ عضو دادگاه عالی انتخابات از سوی حامیان بولسونارو تهدید به مرگ شد و جلسه‌ای با «ژنرال سرجیو اچگوین» حامی بولسونارو برگزار کرد، تحت فشار‌ها و ارعاب آنها تصمیم گرفت تا تحقیقات در مورد تخلفات‌شان را تا پایان دوره انتخابات متوقف کند.
با انتخاب بولسنارو ارتش آمریکا قادر خواهد بود از پایگاه پرتاب موشک «آلکانتارا» به عنوان پرتاب برای تهاجم به ونزوئلا استفاده کند. شرکت برزیل در «بریکس» تحت فشار است و شرکت‌های نفتی ایالات متحده به نفت برزیل دسترسی دارند. صرف‌نظر از مداخله ایالات متحده و نهاد‌های آن، این رویداد‌ها با الگوی مداخلات ایالات متحده در آمریکای لاتین در طی ۱۰۰ سال گذشته انطباق دارد.
جمع‌بندی
در انتخاب بین دموکراسی و فاشیسم، دموکراسی جای خود را به فاشیسم داد. این انتخابات بار دیگر نشان داد که با استفاده از دموکراسی جوامع سرمایه‌داری اگر چه ممکن است بتوان به تصرف نهاد‌های سیاسی حاکمیتی، چون دولت و پارلمان دست یافت، اما تحکیم و تثبیت دموکراسی در فضایی که در آن سرمایه‌داری از امکانات مختلف مالی، سیاسی، حقوقی، رسانه‌ای و تبلیغی، نظامی و... برخوردار است، حاکمیت برآمده از جنبش‌های مردمی را در معرض یک مسابقه نابرابر قرار می‌دهد که از یک سو ممکن است تحت فشار‌های بسیار زیاد ارتجاع داخلی و خارجی دست به اشتباهاتی بزند و از سوی دیگر به راحتی بازی انتخابات را به رقبای برخوردار از امکانات گسترده ببازد.
این انتخابات همچنین نشان داد نقش رسانه‌ها در روند تحولات سیاسی امروز جهان تا چه اندازه تاثیرات تعیین‌کننده دارد و حضور موفق، فعال و با برنامه در این فضا، به دست گرفتن آن و اعمال هژمونی نظری و سیاسی در این فضا تا چه اندازه می‌تواند به توازن قوای سیاسی به نفع جنبش‌های توده‌ای و ضددیکتاتوری کمک کند.
پی نوشت
۱- Jair Bolsonaro
۲ - draining the swamp
یک اصطلاح رایج از دهه ۱۹۸۰ در بین سیاستمداران آمریکایی که به تخلیه تاریخی باتلاق‌ها برای مبارزه با مالاریا اشاره دارد. این استعاره همچنین از سوی سوسیالیست‌ها برای توصیف تمایل آنها به «تخلیه باتلاق سرمایه‌داری» نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
۳ - Soraya de Souza
۴ - Glenn Edward Greenwald
یک وکیل، روزنامه‌نگار و نویسنده برجسته و مشهور آمریکایی و متولد سال ۱۹۶۷ که به خاطر مجموعه گزارش‌های منتشر شده‌اش در روزنامه گاردین پیرامون برنامه‌های نظارت جهانی ایالات متحده و انگلستان که از سال ۲۰۱۳ بر اساس مدارک طبقه‌بندی شده «ادوارد اسنودن» منتشر شده است، معروف است.
۵ - Partido Progressista (PP)
۶ -Alberto Fraga
۷ - Onyx Lazaroni
۸ - Pauderny Avelino
۹ - Manaus
۱۰ - Paulo Guedes
۱۱ - United Nations Human Rights Council (UNHRC)
۱۲ -Electoral Roll
فهرست انتخاباتی یا فهرست ثبت‌نام رای‌دهندگان یا دفتر رای‌گیری، فهرستی از افرادی است که از نظر قانونی مجاز به رای دادن در یک منطقه انتخاباتی هستند و کسانی که برای رای دادن ثبت‌نام می‌کنند در صورتی که در یک قلمرو خاص مدنظر باشد.
۱۳ - Folha de S. Paulo
«فویا د س. پائولو» یا «فویا د سائو پاتولو» (به پرتغالی) نام روزنامه‌ای میانه‌رو با تمایلات چپگرایانه در کشور برزیل است. این روزنامه در شهر سائوپائولو منتشر می‌شود. این روزنامه تاثیر زیادی در سراسر کشور و رسانه‌های گروهی دیگر دارد. روزنامه فولیا د سائوپائولو با تیراژی بالغ بر ۳۰۰ هزار نسخه در روز، یکی از پرتیراژترین روزنامه‌های برزیل است.
۱۴ - Rosa Weber