شجاع باش

کتاب در برابر استبداد نوشته تیموتی اسنایدر، استاد تاریخ دانشگاه یِیل است. این کتاب واکنش اسنایدر به انتخاب ترامپ است که در آن سرنوشتی را هشدار می‌دهد که آمریکایی‌ها خیال می‌کردند هرگز بر سرشان نخواهد آمد. تیموتی اسنایدر به هموطنان آمریکایی‌اش هشدار می‌دهد که آمریکایی‌های امروز باهوش‌تر و خردمندتر از اروپاییانی نیستند که در قرن بیستم شاهد غلتیدن دموکراسی‌های‌شان در دام فاشیسم و نازیسم بودند. مزیت ما در این است که شاید بتوانیم از تجربه‌های آنان درس‌هایی بگیریم و حالا وقت خوبی برای این کار است. اسنایدر در ادامه، تاریخ جهان و به‌ویژه تاریخ استبداد را به کار می‌گیرد تا از تحولات قرن بیستم درس‌هایی تنظیم کند. بدین ترتیب اسنایدر بیست درسی را که برشمرده بود با توضیحات بیشتر و مثال‌هایی تاریخی از حکومت نازی در کتابی کوچک گرد آورد که کتاب «در باب استبداد؛ بیست درس از قرن بیستم» نام گرفت. اسنایدر در این کتاب حاصل سال‌ها مطالعه مداوم در تاریخ تحولات سیاسی جهان را به سیاقی موجز در اختیار خوانندگان می‌گذارد. بر این اساس خواننده می‌آموزد چطور اطاعت از حاکمان جبار خیلی اوقات اجباری و ناگزیر نبوده و خیلی‌ها پیش از آنکه کسی از آنها اطاعت بخواهد، زانو می‌زنند و فرمانبرداری‌شان را پیشکش حاکم می‌کنند یا اینکه نداشتن استقلال فکر و عمل، بستری است مهیا برای سوءاستفاده استبداد. همچنین جست‌و‌جوی حقیقت نه کاری تجملی یا پز روشنفکری بلکه از ضرورت‌های زندگی است. اسنایدر با مثال‌ها و استدلال‌هایش، ساده و موجز راه شناختن استبداد را در هر گوشه‌ای از جهان و تاریخ نشان می‌دهد و به ما می‌آموزد برای مقابله با هرگونه استبداد باید ابتدا از خودمان شروع کنیم و کم نیستند کار‌های اثربخشی که می‌توان به‌تنهایی انجام داد.

اسنایدر پیشنهاد می‌کند تا می‌توانید به واژه‌ها فکر کنید و حرف بقیه را بی‌فکر و تامل تکرار نکنید. کمی از اینترنت فاصله بگیرید و جایش کتاب بخوانید. این توصیه اسنایدر از آن روست که او بر این نظر است از نخستین اهداف حکومت‌های استبدادی، زبان است و این حکومت‌ها با تغییر و سوءتعبیر واژگان و فرم زبان، وجود و عملکردشان را توجیه می‌کنند و راه شناخت استبداد را بر آیندگان می‌بندند. دو نکته مهمی که نویسنده این کتاب، مدنظر دارد این است که اولاً تاریخ تکرار نمی‌شود ولی درس می‌دهد و ثانیاً تاریخ هم می‌تواند آگاهی بدهد و هم هشدار. اسنایدر معتقد است تاریخ قرن بیستم اروپا به ما می‌آموزد که چطور ممکن است جوامع درهم شکنند، دموکراسی‌ها سقوط کنند، اخلاقیات فروبپاشد و مردمان عادی به‌یکباره خودشان را اسلحه به دست بالای سر گور‌های دسته‌جمعی بیابند. درک دلایل به وجود آمدن این شرایط برای امروز ما بسیار مفید خواهد بود. اسنایدر در مقدمه کتاب به تاریخ استبداد می‌پردازد و در بیست درس قرن بیستم مواردی را به خوانندگان گوشزد می‌کند. از جمله:

۱. در اطاعت پیش‌دستی نکنید، ۲. از نهاد‌ها دفاع کنید، ۳. از حکومت تک‌حزبی برحذر باشید، ۴. مسئولیت چهره جهان را بر عهده بگیرید، ۵. اخلاقیات حرفه‌ای را فراموش نکنید، ۶. مراقب شبه‌نظامی‌ها باشید، ۷. اگر باید مسلح باشید، خوب فکر کنید، ۸. ایستادگی کنید، ۹. با زبان‌تان مهربان باشید، ۱۰. حقیقت را باور داشته باشید، ۱۱. پرس‌و‌جو کنید، ۱۲. به چشم دیگران نگاه و احوال‌پرسی کنید، ۱۳. سیاست بدن را تمرین کنید، ۱۴. برای خودتان یک زندگی خصوصی بسازید، ۱۵. به حرکت‌های خوب کمک کنید، ۱۶. از همتایان خود در کشور‌های دیگر بیاموزید، ۱۷. گوش به زنگ واژه‌های خطرناک باشید، ۱۸. در اتفاقات غیرمنتظره خونسرد باشید، ۱۹. میهن‌دوست باشید و ۲۰. تا می‌توانید شجاع و دلیر باشید.

مؤخر کتاب نیز با عنوان «تاریخ و حریت» چاپ شده است. این کتاب پیش از این با عنوان‌های «خودکامگی» ترجمه شهاب‌الدین عباسی از طریق بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه و «استبداد» با ترجمه پژمان طهرانیان توسط فرهنگ نشر نو و انتشارات آسیم منتشر شده است. اسنایدر پیش از این کتاب با کتاب «سرزمین خونین» خود جوایز زیادی مثل جایزه اندیشه سیاسی هانا آرنت، جایزه نگاه اروپایی لایبزیک، جایزه علوم انسانی امرسون و جایزه ادبی آکادمی هنر و ادبیات آمریکا را برده بود و کتاب‌هایش تاکنون به بیش از ۳۰ زبان دنیا ترجمه شده‌اند.

این کتاب او هم در مدتی کوتاه به کتابی پرفروش و جنجالی تبدیل شده است. وسوتلانا الکسیویچ، برنده جایزه نوبل ادبیات درباره این کتاب گفته، «ما داریم به سرعت به سمت فاشیسم گام برمی‌داریم. این نویسنده آمریکایی جای هیچ توهم و خواب وخیالی برایمان باقی نگذاشته است.»

در برابر استبداد

بیست درس قرن بیستم

تیموتی اسنایدر

مترجم: بابک واحدی

انتشارات: گمان

۱۲۵ صفحه

۱۲ هزار تومان