قلمرو رفاه

۵ کتاب جدید در حوزه نظریه انتقادی که سال گذشته به بازار جهان آمد

28 شهریور 1404 | 20:01 مرور فرهنگ
سینا چگینی
سینا چگینی

نوع بشر: همبستگی با غیرانسان‌ها

نویسنده: تیموتی مورتون ناشر: verso سال انتشار: ۲۰۱۷ تعداد صفحات: ۲۲۴

«چه چیز انسان را انسان می‌کند؟». همین‌طور که علم و تکنولوژی مرز‌های بین زندگی و مرگ و حیات ارگانیک و غیرارگانیک را به چالش می‌کشد، این سوال قدیمی به مرور زمان مهمتر می‌شود. تیموتی مورتون که در تحقیقاتش فیلسوفی موضوع‌محور است، ما را به توجه به این موضع فلسفی همچون موضوعی سیاسی دعوت می‌کند. در ارتباط با غیرانسان‌هاست که ما سرنوشت انسانی خودمان را رقم می‌زنیم.

بنا به ادعای مورتون انسان شدن به‌واقع به معنای ایجاد شبکه‌ای از مهربانی و همبستگی با غیرانسان‌هاست و این تنها با فهمی گسترده‌تر از واقعیت ممکن می‌تواند بر هر دو تقسیم‌بندی‌های انسانی و غیرانسانی غلبه کند. به گفت‌و‌گو گذاشتن سیاست انسانیت اولین و مهمترین گام برای بهبود وضعیت زیستی و وجودی ماست، به جای اینکه اجازه دهیم به شکل خشک و منجمد میلیاردر‌های جهان موجودات را تقسیم بندی و به آنها حکمروایی کنند.

آینده رادیکالیسم سیاهپوستان

نویسنده: گای ترزا جانسون و الکس لوبین ناشر: verso سال انتشار: ۲۰۱۷ تعداد صفحات: ۱۹۲

«خیزش سیاهپوستان در حال بازگشت است.» اعتراضات دراماتیک سیاهان در شهر‌ها و کمپ‌های سراسر جهان در حال عروج است؛ پیوند‌های دوباره‌ای برقرار شده بین تاریخ جنبش‌های سیاهپوستان رادیکال و ایده‌های آنها.

در این کتاب، روشنفکران برجسته‌ای (که ملهم از جنبش‌های نوین سیاهان و تحت تاثیر کار اصلی کردیک جی رابینسون، پژوهشگر این حوزه هستند) سنت قدرتمند رادیکالیسم سیاهان را بازخوانی می‌کنند و جهت‌ها و مسیر‌های جدید را برای فعالان و متفکرانی که ملهم از آن هستند، می‌گشایند. در زمانه‌ای که فعالان مبارز در فرگوسن، فلسطین و بالتیمور و هنگ‌کنگ از فاصله‌هایی دور می‌توانند بی‌درنگ با هم پیوند برقرار کنند، این کتاب روشن می‌کند که سیاست نوین رادیکال سیاهان عمیقا بین‌المللی است و پیوند‌هایی دوباره بین مقاومت سیاهان و جنبش‌های ضدسرمایه‌داری ترسیم می‌کند خصیصه‌های این صدا‌های مهم و کلیدی در این موج فکری نو، یکی از پرحرارت‌ترین حوزه‌های فکری امروزین را شکل داده است.

نشانه‌گیری تاریخ

نویسنده: اتان کلینبرگ ناشر: Stanford University Press سال انتشار: ۲۰۱۷ تعداد صفحات: ۲۰۸

این کتاب با رویکردی واسازه‌گرا به عمل و نوشتن تاریخ در لحظه‌ای می‌پردازد که صور موجود نوشتن و عمومی ساختن تاریخ در معرض تحول ریشه‌ای است. برای انجام این کار، این کتاب به سراغ میراث و تاثیر واسازی بر آثار تاریخی آمریکایی می‌رود: بت‌واره شدن تجربه زیست، ماتریالیسم و «امر واقعی»، روند‌های جدید در فسلفه تاریخ و تداوم رئالیسم هستی شناختی به عنوان شکلی از تفکر برای تاریخ مرسوم و موجود. از این بحث می‌شود که این شیوه رئالیسم هستی شناختی تفکر با کردار‌های عمومی موجود مشابه دوباره تقویت می‌شود. اتان کلینبرگ از طرفداران رویکردی است که دریدا از تاریخ استفاده می‌کند و گذشته‌ای را طرح می‌کند که در لحظه، حاضر و غایب و یا موجود و محدود است، به جای آنکه یک عکس فوری ایستا و ثابت از یک لحظه در زمان باشد. این فهم چندوجهی از گذشته به منزله امر چندگانه و مناقشه‌برانگیز، همان رویکرد واسازانه به گذشته را شکل می‌دهد و همانطور که نویسنده می‌گوید این رویکرد واسازانه به گذشته به صورت‌های دیجیتال نوشتن تاریخ و نمایش آن می‌تواند سازگار باشد.

فسلفی‌سازی جنون

نویسنده: آنجلوس اوانجلو ناشر: Palgrave Macmillan سال انتشار: ۲۰۱۷ تعداد صفحات: ۲۸۶

«ایجاد پیوند بین جنون، فلسفه و اتوبیوگرافی.» این کتاب این پرسش را طرح می‌کند که چطور جنون نیچه ممکن است روی فلسفه‌ورزی و آثار بعدی‌اش اثر گذاشته باشد. همچنین در این کتاب از این موضوع بحث می‌شود که چرا فلسفه مرسوم بعد از نیچه بسیار مفتون و شیفته جنون است و نیز اینکه چطور می‌توان به جنون فکر و دوباره فکر کرد، جنون را ارزیابی و دوباره ارزیابی و در نهایت اینکه آن را ارزشگذاری و دوباره ارزشگذاری کرد. در پاسخ به این سوالات، این کتاب اثر سه فیگور مهم فلسفه قرن بیستم فرانسه را تحلیل می‌کند که هر سه به طرز چشمگیری متاثر از نیچه هستند؛ ژرژ باتای، میشل فوکو و ژاک دریدا. این کتاب شیوه‌هایی را توضیح می‌دهد که از طریق پاسخ این سه فرد به مساله جنون نیچه، نحوه ارتباط فلسفه به منزله چیزی مرتبط با جنون در آراء آنها، مشخص می‌شود. برای این فلاسفه، طرح پرسش درباره جنون یک موضوع حساس فلسفی را طرح می‌کند و به این اشاره دارند که ما در قبال پاسخ به این سوال مسئولیت فکری داریم. خارج از این سوال، طرح مساله جنون مفهوم جدیدی را به نام «فلسفه اتوبیوگرافیک» پیش می‌کشد که متضمن ورود این مفهوم حساس به کار فلسفی است تا این فلاسفه به شیوه‌های مختلف تفکر فلسفی وفادار بمانند و از طریق آنها به مقاومت در برابر وضع موجود بپردازند.

هوموساکر توده‌ای

نویسنده: جورجیو آگامبن ناشر: Stanford University Press سال انتشار: ۲۰۱۷ تعداد صفحات: ۱۳۳۶

کتاب هوموساکر جورجیو آگامبن یکی از مهمترین آثار سیاسی دهه‌های اخیر است. طی بیست سال نگارش این پروژه، اکنون مجموعه‌ای از تحقیقات مرتبط با هم با جاه‌طلبی شگفت‌انگیزی به وجود آمده که حوزه تحقیق آن عمیق‌ترین بنیاد‌های نهاد‌های قضایی و پلیسی غربی و گفتار حاکم بر آنهاست. این برای نخستین‌بار است که در تنها یک مجلد، کل ۹ جلد این پروژه گردآوری شده و در واقع این پروژه پیشگام را کامل کرده است. هر جلد مشتمل بر موضوعاتی است که در بدو امر، به ظاهر عتیقه و ازمدافتاده هستند (برای نمونه نگاه معماوار به قوانین رومی یا مباحثات قرون وسطایی درباره اداره خلقت توسط خدا، نظریه‌هایی درباره ریشه سوگند و از این قبیل)، اما همه این موضوعات در ارتباط با پرسش‌های معاصر و برای راهنمایی در خصوص مسائل امروز جهان است.